hayvanların korunmasına dair uygulama yönetmeliği
Resmi Gazete Tarihi: 12.05.2006 Resmi Gazete Sayısı: 26166
HAYVANLARIN KORUNMASINA DAİR UYGULAMA YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ KISIM
Genel Hükümler
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı;
a) Ev ve süs hayvanı ile kontrollü hayvanları bulundurma ve sahiplenme şartlarına uygun olarak hayvan
bakımı konularında; yerel hayvan koruma görevlileri ile ev ve süs hayvanı satan kişilere verilecek eğitime,
sahiplenilerek bakılan hayvanların çevreye verecekleri zarar ve rahatsızlıkları önleyici tedbirlere ilişkin esasları,
b) Sahipsiz hayvanların toplanması, toplatılması, sağlık bakımlarının yapılması, kısırlaştırılması,
aşılanması, ve alındıkları ortama geri bırakılmasına karar verilenlerin kimliklendirilerek bırakılması, geçici hayvan
bakımevlerinin çalışma usul ve esasları ile yerel yönetimlerin ve yerel hayvan koruma görevlilerinin görev ve
sorumluluklarına ilişkin düzenlemeleri yapmaya ve sahipsiz hayvanların çevreye verebilecek olumsuz etkileri
gidermeye yönelik alınacak tedbirleri,
c) Hayvanların konu ve oyuncu edildiği her türlü ticarî amaçlı gösteri, reklam ve benzeri film ile fotoğraf
çekimlerinde hayvanların kullanılmasına ilişkin usul ve esasları,
ç) Kanunî istisnalar ile tıbbî ve bilimsel gerekçeler ve gıda amaçlı olmayan, insan ve çevre sağlığına yönelen
önlenemez tehditler bulunan acil durumlar dışında, hayvanların öldürülmesi ile ilgili usul ve esasları,
d) İl hayvan koruma kurullarının çalışma usul ve esaslarını,
e) 5199 sayılı Kanun hükümlerine uyulup uyulmadığının denetlenmesine ve denetim elemanlarının
niteliklerine ilişkin usul ve esasları,
f) Hayvanların korunması amacıyla geçici bakımevleri ve hastanelerin kurulması, bu yerlerde bakım,
rehabilitasyon, aşılama ve kısırlaştırma gibi faaliyetlerin desteklenmesi için diğer ilgili kurum ve kuruluşlara mali
destek sağlamak üzere Bakanlık bütçesine konulan ödeneğin kullanımına ilişkin usul ve esasları,
g) 5199 sayılı Kanunda belirtilen, idarî para cezalarına dair düzenlenecek makbuzların şekli, dağıtımı ve
kontrolü ile ilgili usul ve esasları
belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, amaçları doğrultusunda yapılacak düzenlemeleri ve alınacak önlemleri
kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 1/7/2004 tarihli ve 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanununun 5 inci, 6
ncı, 10 uncu, 13 üncü, 15 inci, 17 nci, 18 inci, 19 uncu ve 27 nci maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte yer alan;
a) Ağızlık: Hayvanın etrafına zarar vermemesi için ağzına takılan koruyucu önlemi,
b) Aşılama:Vücudun bağışıklık sistemini uyararak hastalıklara karşı özel antikor üretilmesi ve hastalığı
yapan etkenle karşılaşıldığında antikorlar sayesinde hastalanmasını önleyen işlemi,
c) Bakan: Çevre ve Orman Bakanını,
ç) Bakanlık: Çevre ve Orman Bakanlığını,
d) Geçici bakımevi sorumlusu: Özel ya da tüzel kişilere ait geçici bakımevinde yasalarla belirlenmiş
hizmetleri ve sorumlulukları yerine getirecek olan geçici bakımevi sahibi ya da yöneticisini,
e) Başkan: İl hayvan koruma kurulu başkanını,
f) Denetim elemanı: 5199 sayılı Kanunda belirtilen denetimleri yapmaya ve bu Kanun çerçevesinde kabahat
teşkil eden fiileri işleyenler hakkında işlem yapmaya, Bakanlık merkez ve taşra teşkilatı ve/veya mahallin en büyük
mülkî amirince görevlendirilen personeli,
g) Dezenfeksiyon: Hastalık yapıcı mikroorganizmaların fizikî, kimyevî yöntemler ve ultraviyole ile yok
edilmesi işlemini,
ğ) Etoloji: Bir hayvan türünün doğuştan gelen, kendine özgü davranışlarını inceleyen bilim dalını,
h) Etolojik özellikler: Hayvanların sosyal, beslenme, konfor, dinlenme ve davranış modelleri ve bunların
mekanizmalarına ilişkin fizyolojik temelleri kapsayan özellikleri,
ı) Ev ve süs hayvanı: İnsan tarafından özellikle evde, işyerlerinde ya da arazisinde özel zevk ve refakat
amacıyla muhafaza edilen veya edilmesi tasarlanan bakımı ve sorumluluğu sahiplerince üstlenilen her türlü
hayvanı,
i) Evcil hayvan: İnsan tarafından kültüre alınmış ve eğitilmiş hayvanları,
j) Geçici bakımevi: Hayvanların sahiplendirilinceye veya alındığı ortama geri bırakılıncaya kadar
rehabilite edildiği ve bu süre içerisinde geçici olarak kaldığı tesisi,
k) Genel müdürlük: Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğünü,
l) Güçten düşmüş hayvan: Bulaşıcı ve salgın hayvan hastalıkları haricinde yaşlanma, sakatlanma, yaralanma
ve hastalanma gibi çeşitli nedenlerle fizikî olarak iş yapabilme yeteneğini kaybetmiş binek ve yük hayvanlarını,
m) Hayvan hakları ihlali tutanağı: 5199 sayılı Kanunda kabahat teşkil eden fiillerin işlenmesini müteakip,
fiilleri işleyenler hakkında; görevlendirilmiş en az iki kişiden oluşan denetim elemanı tarafından düzenlenen
belgeyi,
n) Hayvan hastanesi: Evde ya da sokakta yaşayan hayvanların ayakta veya yatarak teşhis ve tedavilerinin
yapıldığı yeri,
o) İdari para cezası: 5199 sayılı Kanuna aykırı fiillerin işlenmesi sonucunda; görevlendirilmiş denetim
elemanı tarafından düzenlenen, hayvan hakları ihlali tutanağının Bakanlık merkez ve taşra teşkilatı veya yetki
sınırları içinde mahallin en büyük mülkî amiri tarafından onaylandıktan sonra kabahatlıya verilen idari para
cezasını,
ö) İl hayvan koruma kurulu: Hayvanların korunması, sorunların tespiti ve çözümlerini karara bağlamak
üzere; her ilde valinin başkanlığında, büyükşehir belediyesi olan illerde büyükşehir belediye başkanları,
büyükşehire bağlı ilçe belediye başkanları, büyükşehir olmayan illerde ise belediye başkanları, il çevre ve orman
müdürü, il tarım müdürü, il sağlık müdürü, il milli eğitim müdürü, il müftüsü, belediyelerin veteriner işleri müdürü,
veteriner fakülteleri olan yerlerde fakülte temsilcisi, münhasıran hayvanları koruma ile ilgili faaliyet gösteren
gönüllü kuruluşlardan valilik takdiri ile seçilecek en çok iki temsilci, il veya bölge veteriner hekimler odasından
bir temsilciden oluşan kurulu,
p) İl müdürlüğü: İl çevre ve orman müdürlüğünü,
r) İşaretleme: Aşılanan ve kısırlaştırılan hayvanların tanınmasını sağlamak amacıyla, bu hayvanların yaşamı
ve davranışları üzerine olumsuz etkisi olmayan, dayanıklı, kolay fark edilebilen, uygulaması ve montesi kolay,
kulak, boyun gibi uzuvlara plaka, tasma, mikroçip veya dövme gibi materyallerin uygulanması işlemini,
s) Kabahat: 5199 sayılı Kanun kapsamında öngörülen hususlarda idarî para cezası ve idarî tedbirler
uygulanmasını gerektiren fiili,
ş) Karantina: Bulaşıcı bir hastalığın bulunduğu yerden gelen hayvanların geçici olarak ayrılmasını,
t) Kaşektik hayvan: Genel sağlık durumunun bozukluğu ile ilgili ileri derecede zayıflamış hayvanı,
u) Kısırlaştırma: Dişilerde yumurtalıkların ve uterusun, erkeklerde testislerin alınması işlemini,
ü) Kontrollü hayvan: Bir kişi, kurum/kuruluş ya da tüzel kişilik tarafından sahiplenilen; bakımı, aşıları,
periyodik sağlık kontrolleri yapılan, işaretlenmiş, kayıt altındaki ev ve süs hayvanlarını,
v) Kurul sekreteryası: İl çevre ve orman müdürlüğünü,
y) Kurul: İl hayvan koruma kurulunu,
z) Makbuz: 5199 sayılı Kanunun kabahat teşkil eden fiillerin işlenmesi sonucu görevlendirilmiş denetim
elemanı tarafından düzenlenen, hayvan hakları ihlali tutanağının Bakanlık merkez ve taşra teşkilatı veya yetki
sınırları içinde mahallin en büyük mülkî amiri tarafından onaylandıktan sonra; kabahatliye verilen idari para
cezasını müteakip, idari para cezası almaya yetkili olan mal sandığınca öngörülen cezanın ödenmesini sağlayan
belgeyi,
aa) Mikroçip: Kedi, köpek, kuş ile laboratuvar ve hayvanat bahçesi hayvanlarına uygulanabilen, ISO 11784-
11785 veya ISO FDX-B standartlarına göre üretilmiş, 125, 128 ya da 134.2 kHz frekansında olan ve okuyucu ya
da tarayıcılar tarafından okunabilen ve uluslar arası standartlara göre istisnaî ve benzersizlik üzerine 15 haneli bir
rakam ihtiva eden ve veteriner hekim tarafından uygulanan elektronik cihazları,
bb) Mobil kısırlaştırma ünitesi : Hayvanların kısırlaştırma ve aşılarının yapıldığı seyyar araçları,
cc) Müşahede: Herhangi bir hastalık veya bulaşıcı hastalık taşımasından şüphelenilen hayvanların gözlem
altında tutulmasını,
çç) Optimum şartlar: Hayvanların tür özelliklerine göre yaşayabildiği en uygun ortam ve çevre şartlarını,
dd) Populasyon: Belirli bir bölgede yaşayan aynı türe ait bireylerin oluşturduğu topluluğu,
ee) Sağlık karnesi: Hayvanın kayıt numarasını, eşkâlini, aşılamalarını, parazitlere karşı ilaçlamalarını ve
yapılan tedavileri gösteren veteriner hekim ve belediye veteriner işleri müdürlüğünce onaylı belgeyi,
ff) Sahipsiz hayvan: Barınacak yeri olmayan veya sahibinin ya da koruyucusunun ev ve arazisinin sınırları
dışında bulunan ve herhangi bir sahip veya koruyucunun kontrolü ya da doğrudan denetimi altında bulunmayan
evcil hayvanları,
gg) Serbest veteriner hekim: 18/3/1954 tarihli ve 6343 sayılı Veteriner Hekimliği Mesleğinin İcrasına Türk
Veteriner Hekimleri Birliği ile Odaların Teşekkül Tarzına ve Göreceği İşlere Dair Kanun uyarınca mesleğini icra
eden ve bu Kanunun 5 inci maddesinde sıralanan görev ve yetkileri kullanan ve sermayeden ziyade şahsi mesaiye,
ilim veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticarî mahiyette olmayan hekimlik hizmetlerinin işverene tâbi
olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapan bu Yönetmeliğin tatbikinde görevlendirilen,
23/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tâbi olmaksızın çalışan, mevzuatlar çerçevesinde
mesleğini serbest olarak icra etme yetkisine sahip veteriner hekimi,
ğğ) Sorumlu veteriner hekim: Belediye bakımevlerinde yasalarla belirlenmiş hizmetleri ve sorumlulukları
yerine getirecek olan veteriner hekimi,
hh) Tür: Birbirleriyle çiftleşebilen ve üreme yeteneğine sahip verimli döller verebilen populasyonu,
ıı) Veteriner hekim: 6343 sayılı Kanun uyarınca mesleğini icra eden ve bu Kanunun 5 inci maddesinde
sıralanan görev ve yetkileri kullanan ve bu Yönetmeliğin tatbikinde görevlendirilen veteriner hekimleri,
ii) Yerel hayvan koruma görevlisi: Özellikle kedi ve köpekler gibi sahipsiz hayvanların kendi mekânlarında,
bulundukları bölge ve mahallerde yaşam sorumluluğunu üstlenen ve il hayvan koruma kurulunca yetkilendirilen
gönüllü kişileri,
jj) Zoonoz hastalık: İnsan ve hayvanların birbirlerine bulaştırabildikleri hastalıkları ifade eder.
İKİNCİ KISIM
İl Müdürlüğü, Belediyeler, İl Hayvan Koruma Kurulu, Geçici Özel Bakımevleri,
Sorumlu Veteriner Hekim, Hayvan Sahipleri ile Yerel Hayvan Koruma
Görevlilerinin Yetki ve Sorumlulukları
BİRİNCİ BÖLÜM
Görev ve Sorumluluklar
İl Müdürlüğünün görev ve sorumlulukları
MADDE 5 – (1) İl Müdürlüğü;
a) Hayvanların korunması ve refahının sağlanması ile ilgili olarak kurum ve kuruluşların il düzeyindeki
faaliyetlerini izlemekle, yönlendirmekle ve bu konuda gerekli koordinasyonu sağlamakla,
b) Yerel hayvan koruma görevlileri ve gönüllü kuruluşlar ile işbirliği yaparak sahipsiz hayvanların
kontrolünü takip etmekle,
c) Yerel hayvan koruma görevlilerinin müracaatlarını değerlendirmekle ve bu görevlilerin hayvan refahı
konusunda gerekli eğitimi almalarını sağlamakla, yerel hayvan koruma görevlisi adaylarını il hayvan koruma
kurullarına bildirmekle,
ç) Olumsuz faaliyetleri tespit edilen yerel hayvan koruma görevlileri ile ilgili olarak il hayvan koruma
kuruluna belgelerinin iptali için talepte bulunmakla,
d) İl hayvan koruma kurulunun çalışmalarına katılmakla,
e) Sahipsiz hayvanların kayıt altına alınması ile ilgili faaliyetleri, belediyelerle ve gönüllü kuruluşlarla
eşgüdüm sağlayarak yaptırmakla,
f) Hayvan sevgisi, korunması ve yaşatılması ile ilgili eğitici faaliyetleri belediye, gönüllü kuruluş ve yerel
hayvan koruma görevlileri ile koordineli olarak düzenlemekle,
g) Sahipsiz ve güçten düşmüş hayvanlar ile ilgili olarak belediyelerce geçici bakımevlerinin oluşturulmasını
sağlatmakla,
ğ) Bu Yönetmeliğin uygulanmasını sağlamak için gerekli denetimleri yapmakla ve denetim sonucunda bu
Yönetmelik hükümlerine aykırı davrananlara 5199 sayılı Kanunun ilgili maddesinde geçen hükümleri
uygulamakla,
h) Denetim elemanlarınca, hayvanlarına eziyet veren hayvan sahiplerine gerekli yasal işlemleri yapmak
suretiyle hayvanlarına el koymakla, uygun bir geçici bakımevine gönderilmesini sağlayarak koruma altına almakla
ya da sahiplenilmesini sağlamakla,
ı) Herhangi bir sebeple kapatılmak istenilen geçici özel bakımevlerinin müracaatlarını kabul ederek,
hayvanların uygun bir geçici bakımevine aktarılmasını sağlamakla,
i) Bu Yönetmelik hükümlerine göre, geçici bakımevi ve özel geçici bakımevi açmak isteyenler ile mobil
kısırlaştırma ünitelerini açmak isteyenlerin müracaatlarını değerlendirerek izin vermekle
görevli ve sorumludur.
İl hayvan koruma kurulunun görev ve sorumlulukları
MADDE 6 – (1) İl hayvan koruma kurulu;
a) Hayvanların korunması, sorunların tespiti ve çözümlerini karara bağlamak üzere, av ve yaban
hayvanlarının ve yaşama alanlarının korunması ve avcılığın düzenlenmesi hususlarında alınmış olan, Merkez Av
Komisyonu Kararları göz önünde bulundurularak; hayvanların korunması ve kullanılmasında, onların yasal
temsilciliği niteliği ile 5199 sayılı Kanunda belirtilen görevleri yerine getirmekle,
b) Ev ve süs hayvanları ve sahipsiz hayvanların kayıt altına alınması ile ilgili faaliyetleri, belediyeler ile
eşgüdüm sağlayarak yaptırmakla,
c) Geçici bakımevlerinin oluşturulmasını sağlamak, ilde kurulacak geçici hayvan bakımevleri ve hayvan
hastanelerini desteklemek, geliştirmek, denetlemek ve gerekli önlemleri almakla,
ç) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce kurulan mevcut bakımevlerinin, geçici bakımevi
kriterlerine uyumlu hale getirilmesi için kararlar almak ve uygulanmasını sağlamakla,
d) Sahipsiz ve güçten düşmüş hayvanların, il müdürlüklerince izin verilen geçici ve özel geçici
bakımevlerine götürülmesi kararlarını almak ve uygulanmasını sağlamakla,
e) Hayvanların korunması ile ilgili olarak çeşitli kişi, kurum ve kuruluşların il düzeyindeki faaliyetlerini
izlemek, yönlendirmek ve bu konuda gerekli eşgüdümü sağlamakla,
f) Yerel hayvan koruma görevlilerinin, müracaatlarını değerlendirmek ve bu görevlilerin hayvan refahı
konusunda gerekli eğitimi almaları hususunda il müdürlüğü ile işbirliği yaparak her türlü koordinasyonu
sağlamakla,
g) Hayvan sevgisi, korunması ve yaşatılması ile ilgili eğitici faaliyetleri, belediye ve yerel hayvan koruma
görevlileri ile koordineli olarak düzenlemekle,
ğ) Hayvanların korunması ile ilgili sorunları tespit edip, konu hakkında yapılan uygulamaları, yıl sonunda
Bakanlığa rapor halinde sunmakla,
h) İl sınırları içinde, hayvanların korunmasına ilişkin sorunları belirleyip, koruma sorunlarının çözüm
tekliflerini içeren beş/on yıllık plan ve projeler yapmakla, yıllık hedef raporları hazırlayıp Bakanlığın uygun
görüşüne sunmakla, Bakanlığın olumlu görüşünü alarak, hayvanların korunması amacıyla her türlü önlemi
almakla,
ı) Pitbull Terrier ve Japanase Tosa gibi tehlikeli köpek sahiplerince, yapılan müracaatları kabul ederek kayıt
altına almakla ve bu hayvanların kısırlaştırıldığına dair Ek-5 deki Kısırlaştırılan Tehlikeli Hayvanlara Ait Kayıt
Belgesini muhafaza etmekle,
i) 5199 sayılı Kanun ve bu Yönetmelikte verilen görevleri yapmakla
görevli ve sorumludur.
Belediyelerin alacağı tedbirler
MADDE 7 – (1) Belediyeler;
a) Sahipsiz veya güçten düşmüş hayvanların toplatılması, kısırlaştırılması, aşılanması, gerekli tıbbî
bakımlarının yapılması ve işaretlenmesi, alındığı ortama geri bırakılması, sahiplendirilenlerinin kayıt altına
alınmasıyla,
b) Geçici bakımevine gelen hayvanları öncelikle Ek-2 deki Sahipsiz Hayvan Kayıt Defterine kaydederek
müşahede altına almakla, gerekli tedavilerin yapılmasını, kısırlaştırıp aşılanmasını ve işaretlenmesini müteakip
alındığı ortama bırakmakla, geçici bakımevlerine gelen hayvanların sahiplenilmesi için yerel hayvan koruma
görevlileri ve gönüllü kuruluşlar ile işbirliği yapmakla,
c) Geçici bakımevinde bulunan tüm hayvanların sahiplendirilmesi için belediye ilân panoları ile belediyenin
internet ortamı ve diğer tüm yayın organlarında duyuru yapılmasıyla,
ç) Bölge ve mahallerindeki, özellikle köpekler ve kediler olmak üzere, sahipsiz hayvanların bakımları,
aşılarının yapılması, işaretlenmesi ve kayıtlarının tutulmasının sağlanması, kısırlaştırılması, alındığı ortama geri
bırakılması ve sahiplendirilmelerinin yapılması için hayvan geçici bakımevlerine gönderilmesi gibi yapılan tüm
faaliyetlerde yerel hayvan koruma görevlileri ve gönüllü kuruluşlar ile belediye veteriner hekimlerinin
koordinasyonunun sağlanmasıyla,
d) Sahipsiz hayvanların beslenmesi amacıyla, bölgesinde bulunan lokanta, işyeri ve fabrikaların sahiplerinin
uygun görmesi halinde işletmelerinde ve mutfaklarında oluşan hayvan beslemeye elverişli besin maddelerinin
toplanmasıyla,
e) Geçici bakımevlerinde kaldıkları süre içerisinde; kanunî istisnalar ile bulaşıcı, tedavi edilemez veya
tedavi sonrası iyileşme ihtimali olmayan bir hastalığa sahip olduğuna, alındığı ortama bırakıldığında insan ve çevre
sağlığını önlenemez derecede tehdit edeceğine geçici bakımevi veteriner hekimince karar verilerek rapor tutulan
hayvanların en az acı veren ve en hızlı şekilde ölümünü sağlayan yöntemlerle öldürülmesiyle,
f) Geçici bakımevlerinden kedi ve köpek almak isteyen kişi, kurum ve kuruluşlar için Ek-4 deki Sahipsiz
Hayvan Edinme Formunu doldurmak, geçici bakımevi sorumlusu ya da sorumlu veteriner hekimin de onayı ile
sorumlu veteriner hekimce düzenlenen sağlık karnesini vererek sahiplendirme yapılmasıyla,
g) Geçici bakımevlerinde oluşan atık ve artıkların çevre ve toplum sağlığına zarar vermesinin önlenmesiyle,
ğ) Geçici bakımevlerinde ticarî amaçla hayvan üretiminin engellenmesiyle,
h) Ev ve süs hayvanı ile kontrollü hayvan ve geçici bakımevlerinde ölen hayvanların, belirlenecek
yerlerdeki derin çukurlara gömülerek üzeri sıkıştırılmış toprak ile kapatılması veya yakma ünitesinde yakılmasıyla
ve 16/5/1986 tarihli ve 3285 sayılı Hayvan Sağlığı ve Zabıtası Kanununa göre enfeksiyon geçirmiş ve zoonoz
hastalıktan ölen hayvanların ise bünyesinde bulunan yakma fırınında yakılması veya usulüne uygun olarak kireç
ile gömülmesiyle,
ı) Ev ve süs hayvanları ve kontrollü hayvanların, Ek-1 deki Sahipli Hayvan Kayıt Defterine kayıtlarının
yapılmasıyla,
i) Ev ve süs hayvanını bulunduran hayvan sahiplerinin, ölümü ya da hayvanına bakamayacak şekilde
hastalanması durumunda; hayvan sahiplerinin yakınları tarafından gerekçelerinin belediyeye bildirilmesi halinde,
belediye görevlilerince hayvanları geçici bakımevlerine göndermek ya da sahiplendirmekle,
j) Hayvan geçici bakımevinden ev ve süs hayvanı almak isteyen kişilere, Ek-4 deki Sahipsiz Hayvan
Edinme Formu doldurtularak; hayvana ait bilgileri Ek-1 deki Sahipli Hayvan Kayıt Defterine kaydetmekle,
k) Ev ve süs hayvanı satan işletme sahiplerine verilecek eğitimi organize etmekle,
l) Yerel hayvan koruma görevlilerine verilecek eğitimi organize etmekle,
m) Bu Yönetmeliğin 50 nci maddesi gereğince el konulan hayvanların sahiplendirmesini ya da kontrol altına
alınmasını sağlamakla
ilgili hususlarda gerekli tedbirleri alır.
Geçici özel bakımevlerinin görev ve sorumlulukları
MADDE 8 – (1) Geçici Özel bakımevleri;
a) Geçici bakımevlerinin çalışması ile ilgili usul ve esaslara uymakla,
b) Geçici bakımevlerinden kedi ve köpek almak isteyen kişi, kurum ve kuruluşlar için Ek-4 deki Sahipsiz
Hayvan Edinme Formunu doldurarak geçici bakımevi sorumlusu ya da sorumlu veteriner hekimin de onayı ile
veteriner hekimce düzenlenen sağlık karnesi vererek sahiplendirme yapmakla,
c) Geçici bakımevinde oluşan atık ve artıkların çevre ve toplum sağlığına zarar vermesini önleyecek
tedbirlerin alınmasını sağlamakla,
ç) Geçici bakımevinde ticarî amaçla hayvan üretimini engellemekle,
d) Bu Yönetmelikteki şartlara uymakla birlikte herhangi bir sebeple hayvan bakımevlerinin kapatılmak
istenilmesi halinde, bir ay önceden il müdürlüğüne haber vermekle,
e) Geçici bakımevinde hayvanların ölmesi durumunda ilgili belediye ile irtibata geçmekle,
f) Geçici bakımevlerinde sorumlu veteriner hekimi ile yapılan sözleşmenin bir nüshası geçici bakımevi
sahibi tarafından il müdürlüğüne gönderilmekle ve geçici bakımevinin sorumlu veteriner hekimsiz kalmaması için
gerekli tüm tedbirleri almakla,
g) Geçici bakımevleri, kapasitesi yüz hayvanı aşmayacak şekilde ise; veterinerlik hizmetlerini hizmet alımı
şeklinde yapmakla görevli ve sorumludur.
Sorumlu veteriner hekimin görev ve sorumlulukları
MADDE 9 – (1) Sorumlu veteriner hekimler;
a) Bağlı bulunduğu kurum, kuruluş ve tüzel kişilerle birlikte çalıştığı yerin mevcut mevzuata uygun bir
şekilde faaliyet göstermesinden ve bu yerlere hayvanların kabul edilip uygun şartlarda bakılmasından, kayıtların
tutulmasından, hayvanlara aşılama, ilaçlama, kısırlaştırma ve işaretlemenin yapılmasından, alet ve malzemelerin
temizlik ve dezenfeksiyonundan, atık ve artıkların çevre ve toplum sağlığına zarar vermesini önleyecek tedbirlerin
alınmasından,
b) Görev yaptığı geçici bakımevinde, 3285 sayılı Kanuna tâbi ihbarı mecburî hastalık çıktığında durumu
resmî makamlara haber vermekle ve ilgililerce alınacak yasal tedbirleri uygulamakla,
c) Bağlı bulunduğu bölgenin veteriner hekimleri odası tarafından hazırlanarak onaylanmış ve çalışmasına
izin verildiğine dair belge ile çalışma saatlerini gösterir belgeyi geçici bakımevinde görülebilir bir yere asmakla
görevli ve sorumludur.
Hayvan sahiplerinin görev ve sorumlulukları
MADDE 10 – (1) Ev ve süs hayvanı veya kontrollü hayvanı bulunduranlar ile yeni hayvan sahiplenecekler;
a) Kedi ve köpek gibi hayvanlara yapılan bütün işlemlerin, mevcut ya da geriye doğru izlenebilmeleri ve
denetim altında tutulmalarının sağlanması amacıyla; hayvanını veteriner hekimler tarafından, mikroçip
uygulaması ile kimliklendirip kayıt altına almakla,
b) Mikroçip uygulaması yapılamadığı durumlarda; hayvanına ve kendisine ait bilgileri içerecek şekilde ilgili
belediyeye Ek-1 deki Sahipli Hayvan Kayıt Defterine belirtildiği şekilde kayıt yaptırmakla,
c) Hayvanın türüne uygun olan etolojik ihtiyaçlarını karşılamak; gerekli aşılarını ve tedavilerini veteriner
hekime yaptırmak, sağlığına dikkat etmekle,
ç) Kontrolsüz üremeyi önlemek amacıyla, toplu yaşanan yerlerde beslenen ve barındırılan kedi ve
köpeklerin kısırlaştırılmasıyla, hayvanını yavrulatmak istemesi halinde doğacak yavruları belediyeye bildirerek
kayıt altına aldırmak suretiyle bakmak ve/veya dağıtımını yapmakla,
d) Kedi ve köpek gibi sahipli hayvanların ölmesi halinde, hayvanına ait bilgi ve belgelerini yedi gün içinde
belediyeye teslim etmekle,
e) Kedi ve köpek gibi hayvanı kaybolduğunda, yedi gün içinde belediyeye bildirmekle,
f) Ev ve süs hayvanları ve kontrollü hayvanların gerektiğinde bağlanması sırasında; kullanılan alet ve
ekipmanların hayvana zarar vermeyecek şekilde olmasına dikkat etmek, alet ve ekipmanların hayvanlara yeterli
hareket özgürlüğü vermesini sağlamakla,
g) Hayvanların bakıldığı ve barındırıldığı ortam şartlarının; onların etolojik ve tür özelliklerine uygun,
optimum şartlarda olmasına dikkat etmekle,
ğ) Hayvan sahibi ya da hayvan muhafaza eden kurum ve kuruluş, sahibi bulunduğu hayvanın ses düzeyini
kontrol altına almak üzere, söz konusu hayvan ya da hayvanların yaşama ortamına en yakın konutta bulunan bir
yatak odası için ses basıncı düzeyi ve oturma odaları için de kabul edilebilir ses basıncı düzeyleri ile ilgili olarak
1/7/2005 tarihli ve 25862 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi
Yönetmeliğindeki (2002/49/EC) değerleri sağlamakla,
h) Mesken dışında dolaştırılan hayvanların dışkılarını temizlemekle,
ı) Ev ve süs hayvanı veya kontrollü hayvanı, halka açık yerlerde tasma ile kontrol altında dolaştırmakla,
i) Bu Yönetmelik yürürlüğe girmeden önce sahiplendirilmiş tehlikeli hayvanların; halka açık yerlerde
dolaştırılması sırasında çevreye vereceği zararı önleyecek şekilde mutlaka ağızlığını takmakla ve kontrolünde
tasma ile dolaştırmakla görevli ve sorumludur.
Yerel hayvan koruma görevlilerinin yetki ve sorumlulukları
MADDE 11 – (1) Yerel hayvan koruma görevlileri;
a) Bölge ve mahallerindeki sahipsiz hayvanların özellikle kedi ve köpeklerin bakım ve aşılarının yapılması,
aşılı hayvanların işaretlenmesinin sağlanması, bölgedeki hayvanların kısırlaştırılması ve aşılandıktan sonra geri
bırakılmak veya sahiplendirilmek üzere belediye tarafından kurulan geçici bakımevlerine gönderilmesi gibi
yapılan tüm faaliyetler kapsamında yerel yönetimlerle eşgüdüm sağlamakla,
b) Bölgelerindeki lokanta, işyeri ve fabrika gibi kuruluşlardaki besin maddelerinden sahipsiz hayvanların
faydalanmasını ilgili belediye ile işbirliği içinde gerçekleştirmekle,
c) Görevleri kapsamında tespit ettikleri olumsuzlukları il müdürlüğüne bildirmekle,
ç) Bir yıl boyunca yaptıkları çalışmaları Aralık ayı içerisinde bir rapor halinde il müdürlüğüne vermekle,
d) Sahipsiz ve güçten düşmüş hayvanları koruma amacına yönelik olarak geçici bakımevi yararına sosyal
etkinlikler düzenlenmesine yardım etmekle,
e) Sahipsiz ve güçten düşmüş hayvanların korunması ile ilgili konularda halkı aydınlatmak amacıyla dergi,
broşür ve benzeri yayınların çıkarılmasında yerel yönetimlere yardımcı olmakla görevli ve sorumludur.
ÜÇÜNCÜ KISIM
Ev ve Süs Hayvanı ve Kontrollü Hayvanları Bulundurma, Sahiplenme Şartları ile
Yerel Hayvan Koruma Görevlileri ve Ev ve Süs Hayvanı Satan Kişilere Verilecek
Eğitim
BİRİNCİ BÖLÜM
Ev ve Süs Hayvanı ve Kontrollü Hayvan Sahiplenilmesi ve Bulundurulması
Ev ve süs hayvanı ile kontrollü hayvan bulundurma ve sahiplenilmesi şartları
MADDE 12 – (1) Ev ve süs hayvanı ile kontrollü hayvanı bulunduran veya yeni hayvan sahipleneceklerde
aşağıdaki şartlar aranır:
a) Ev ve süs hayvanlarını, onaltı yaşından küçükler sahiplenemez.
b) Pitbull Terrier ve Japanese Tosa gibi çevresine tehlike arz eden hayvanlar sahiplenilemez, üretilemez ve
satılamaz.
c) Sahipli hayvanlarda kısırlaştırma esastır. Hayvan sahipleri, hayvanlarını yavrulatmak istemesi halinde
doğacak yavruları belediyeye bildirerek kayıt altına aldırmak suretiyle bakar ve/veya dağıtımını yapar.
ç) Ev ve süs hayvanlarından kedi ve köpek sahibi kişiler, sahip olduğu hayvanı bağlı bulunduğu belediyeye,
en geç otuz gün içerisinde kayıt yaptırmakla yükümlüdür. Kayıtların ticarî amaçla kullanılması yasaktır.
d) Sahiplenilen hayvanlar terk edilemez, ancak yeniden sahiplendirme yapılabilir ya da geçici hayvan
bakımevlerine teslim edilebilir.
İKİNCİ BÖLÜM
Ev ve Süs Hayvanı Satışı Yapanlara ve Yerel Hayvan Koruma Görevlilerine
Verilecek Eğitim ile İlgili Düzenlemeler
Ev ve süs hayvanı satışı yapanlara verilecek eğitim ile ilgili esaslar
MADDE 13 – (1) Ev ve süs hayvanı satan kişiler, bu hayvanların bakımı ve korunması ile ilgili olarak yerel
yönetimler tarafından düzenlenen eğitim programına katılarak, sertifika almakla yükümlüdürler. Bunlar eğitim
sertifikasını aldıktan sonra, 28/4/2000 tarihli ve 24033 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Ev ve Süs Hayvanları
Satış, Barınma ve Eğitim Yerlerinin Kuruluş, Açılış, Ruhsat, Çalışma ve Denetlenme Usul ve Esaslarına Dair
Yönetmelik hükümleri kapsamında ruhsat alarak işyerini açarlar. Ev ve süs hayvanları satış yerleri açılması
durumunda; il tarım müdürlükleri tarafından, ruhsatın bir örneği il müdürlüğüne ve bölge veteriner hekimler
odasına gönderilir. Ev ve süs hayvanı satışı yapılan iş yerlerinde işyeri sahipleri, bulundurdukları kedi ve köpek
gibi mikroçip takılması uygun hayvanlara veteriner hekimlere mikroçip taktırarak kayıt altına alırlar. Ev ve süs
hayvanı satışı yapan kişiler, hayvanları satın alan kişileri, hayvan bakımı konusunda bilgilendirirler.
Eğitim kurslarında eğitici olarak görev alacak personelde aranacak şartlar
MADDE 14 – (1) Ev ve süs hayvanı satan kişileri eğitmek üzere açılan kurslarda;
a) Konu ile ilgili üniversitelerin öğretim elemanları,
b) İl müdürlüğünde konu ile ilgili uzman personel,
c) Gerektiği hallerde Genel Müdürlükte konu ile ilgili uzman personel,
ç) Tarım il ve ilçe müdürlüğünden ve gerektiğinde Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Koruma ve Kontrol Genel
Müdürlüğünden konu ile ilgili uzman personel,
d) Belediyelerde konu ile ilgili uzman personel eğitici olarak görev alır.
Ev ve süs hayvanı satan kişilere verilecek eğitim programı
MADDE 15 – (1) Ev ve süs hayvanı satan kişilere verilecek eğitim programı aşağıdaki konulardan oluşur:
a) Ev ve Süs Hayvanlarının Korunmasına Dair Avrupa Sözleşmesi.
b) CITES Sözleşmesi.
c) 5199 sayılı Kanun ve bu Yönetmelik.
ç) Ev ve Süs Hayvanları Satış, Barınma ve Eğitim Yerlerinin; Kuruluş, Açılış,
Ruhsat, Çalışma ve Denetleme Yönetmeliği.
d) Hayvan ekolojisi.
e) Hayvan davranışı.
f) Hayvan bakımı ve beslenmesi.
Yerel hayvan koruma görevlilerinin seçimi
MADDE 16 – (1) Yerel hayvan koruma görevlileri, hayvan koruma dernek ve vakıflarına üye ya da bu
konuda faydalı hizmetler yapmış kişiler arasından il hayvan koruma kurulu tarafından bir yıl süre ile seçilir. Yerel
hayvan koruma görevlileri görev anında kimlik kartlarını taşımak zorundadırlar. Yıl sonunda hayvanların
korunması kapsamında olumlu faaliyetleri tespit edilen kişilerin kimlik kartları yenilenir. Yerel hayvan koruma
görevlileri, hayvanların korunması kapsamında görevlerini kötüye kullanmaları durumunda belgeleri iptal edilir.
Yerel hayvan koruma görevlilerine verilecek eğitim ile ilgili esaslar
MADDE 17 – (1) Yerel hayvan koruma görevlileri, sahipsiz hayvanların bakımı ve korunması ile ilgili
olarak; il hayvan koruma kurulunun kararı doğrultusunda yerel yönetimler tarafından düzenlenen eğitim
programına katılırlar. Eğitime tâbi tutulduktan sonra bu kişilere yerel hayvan koruma görevlisi kimlik kartı belgesi
verilir. Yerel hayvan koruma görevlileri, ikamet ettikleri il dışında diğer bir ilde yerel hayvan koruma görevliliği
hususunda başvuruda bulunamaz. Görevine uygun faaliyetlerde bulunmadığı, il hayvan koruma kurulu tarafından
tespit edilenlerin yerel hayvan koruma görevliliği kimlik kartları iptal edilir.
Yerel hayvan koruma görevlilerine verilecek eğitim kursunda görev alacak personelde aranacak
şartlar
MADDE 18 – (1) Yerel hayvan koruma görevlilerine verilecek eğitim kursunda;
a) Konu ile ilgili üniversitelerin öğretim elemanları,
b) İl müdürlüğünde konu ile ilgili uzman personel,
c) Yerel yönetimlerin konu ile ilgili uzman personeli,
ç) Tarım il müdürlüğünde konu ile ilgili uzman personel,
d) Bölge veteriner hekimler odasınca görevlendirilecek konu ile ilgili veteriner hekimler eğitici olarak görev alır.
Yerel hayvan koruma görevlilerine verilecek eğitim programı
MADDE 19 – (1) Yerel hayvan koruma görevlilerine verilecek eğitim programı aşağıdaki konulardan
oluşur.
a) Ev ve Süs Hayvanlarının Korunmasına Dair Avrupa Sözleşmesi.
b) 5199 sayılı Kanun ve bu Yönetmelik.
c) Hayvan davranışı.
ç) Hayvan bakımı ve beslenmesi.
d) Hasta hayvanların tanınması hakkında genel bilgiler.
e) Hayvanların kısırlaştırılması, aşılanması, işaretlenmesi, sahiplenilmesi ile ilgili genel bilgiler.
DÖRDÜNCÜ KISIM
Sahipsiz ve Güçten Düşmüş Hayvanların Toplatılması, Bakılması ile
Geçici Bakımevlerinin Çalışma Usul ve Esasları
BİRİNCİ BÖLÜM
Sahipsiz ve Güçten Düşmüş Hayvanların Toplatılması ve Bakılması
Sahipsiz ve güçten düşmüş hayvanların toplatılması
MADDE 20 – (1) Sahipsiz ve güçten düşmüş hayvanlar aşağıdaki esaslara göre toplatılır:
a) Belediyelerde sahipsiz veya güçten düşmüş hayvanların toplatılması için ihtiyacı karşılayacak bir
toplama ekibi kurulur.
b) Belediyeler tarafından, hayvan toplama ekiplerinin kurulması, bu kişilerin ehil kişilerden oluşması ve
dönemsel olarak sorumlu veteriner hekimce eğitime tutulmaları sağlanır.
c) Eziyet edilmeden toplanılacak veya toplattırılacak sahipsiz hayvanlar, nakliye araçlarında kafesler
içerisinde geçici bakımevlerine kısırlaştırılıp ve aşılattırıldıktan sonra tekrar geri bırakılmaları için nakledilir.
Toplanan hayvanların nakil esnasında herhangi bir zarar görmemesi için tüm önlemler alınır.
ç) Gönüllü kuruluşlar, belediye ile işbirliği yaparak bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak sahipsiz
hayvanları toplayabilir.
d) Sahipsiz hayvanlar öncelikle kafes ve ağ ile yakalanır. Bu metotlarla yakalamanın mümkün olmadığı
durumlarda yakalama sopasıyla da yakalama yapılabilir. Uyuşturucu tüfek uygulamaları ile yakalama ancak
veteriner hekim kontrolü altında yapılır.
Toplanılan sahipsiz ve güçten düşmüş hayvanların bakılması
MADDE 21 – (1) Toplanılan sahipsiz ve güçten düşmüş hayvanlar aşağıdaki esaslara göre bakılır:
a) Toplama ve geçici bakımevlerine nakil esnasında alınan gerekli tüm önlemlere rağmen ölen sahipsiz
hayvanlar derhal diğerlerinden ayrılır ve veteriner hekim kontrolünde bu gibi durumlar için belediyece belirlenmiş
yerde açılmış derin çukurlara gömülerek üzeri toprak ile kapatılır.
b) Geçici bakımevlerine getirilen hayvanların yaşı, cinsiyeti, ırkı, davranış şekli Ek-2 deki Sahipsiz Hayvan
Kayıt Defterine yazılır ve sağlık, gebelik durumu ve parazit açısından bir ön muayeneden geçirilir.
c) Ön muayenede gebelikleri tespit edilen hayvanlar kısırlaştırılmadan kaydedilerek ayrı bölümlere alınır.
Hayvan sağlığına zarar vermeyecek ve cenin oluşumunu tamamlamamış şekildeki gebelikler sonlandırılır. Doğan
yavruların sütten ayrılıncaya kadar geçici bakımevinde gerekli bakımı yapılır. Geçici bakımevinde bulunan tüm
hayvanların sahiplendirilmesi için belediye tarafından belediye ilân panoları ile belediyenin internet ortamında ve
diğer tüm yayın organlarında duyuru yapılır ve sahiplendirilme teşvik edilir.
ç) Sahipsiz hayvanlar kısırlaştırıldıktan ve gerekli tıbbî müdahaleler yapıldıktan sonra sahiplenme talebinde
bulunan ve 5199 sayılı Kanun ve bu Yönetmelikte öngörülen şartları taşıyan kişilere teslim edilir ve belediyece
kayıt altına alınır. Belediyeler sağladıkları bu hizmetten dolayı belli bir ücret talep etmez.
d) Geçici bakımevlerinde on gün süre ile gerekli duyurular yapıldığı halde sahiplendirilemeyen hayvanlar
kontrolleri, aşıları ve tıbbî müdahaleler ile kısırlaştırılmaları yapıldıktan ve operasyon yaraları kapandıktan en az
yedi gün sonra kayıt altına alınıp, müdahale görmüş olduklarını gösteren işaretleri üzerlerinde olacak şekilde
veteriner hekimin onayıyla alındıkları ortama geri bırakılır. Bu ortamlarda belediyeler, gönüllü kuruluşlarla
işbirliği içerisinde besleme odakları kurar ve hayvanların beslenmesine yardımcı olur. Hayvanlar, hiçbir suretle
ilgili belediye sınırları dışındaki bir ortama, ormanlık alana veya diğer yaban hayatı yaşam alanlarına bırakılmaz.
e) Geçici bakımevlerinde kaldıkları süre içerisinde; kanunî istisnalar ile bulaşıcı, tedavi edilemez veya
tedavi sonrası iyileşme ihtimali olmayan bir hastalığa yakalanan ve alındığı ortama bırakıldığında insan ve çevre
sağlığına önlenemez derecede tehdit vereceğine geçici bakımevi veteriner hekimince karar verilen hayvanların
dışında hiçbir hayvan öldürülmez. Öldürme işleminde hayvanlara en az acı veren ve süratle ölümünü sağlayan
yöntemleruygulanır.
f) Kuduz olduğu tespit edilen hayvanlar ise 3285 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde değerlendirilerek
gerekli tüm müdahaleler veteriner hekim kontrolünde yapılır.
g) Sahipli veya sahipsiz hiçbir hayvan belediye, gönüllü kuruluş veya diğer üçüncü şahıslarca belediye
sınırları dışında yaban hayatı yaşam alanlarına bırakılmaz.
İKİNCİ BÖLÜM
Geçici Bakımevlerinin Çalışma Usul ve Esasları
Geçici bakımevleri kurulacak arazinin seçimi
MADDE 22 – (1) Geçici bakımevleri kurulacak arazilerin seçiminde dikkat edilecek hususlar;
a) Bölgedeki rüzgâr, sel, yangın ve kötü hava şartları göz önünde bulundurulur.
b) Akarsu, göl, deniz ve sulak alanlardan, mezbaha, mandıra ve insan gıdası imâl eden iş yerlerine uzaklığı
9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanunu ve yürürlükteki ilgili mevzuat hükümlerine göre belirlenir.
c) Ses ve kötü kokunun yayılmasını önlemek amacıyla yerleşim yeri dışında, ancak ulaşım kolaylığı olan
yerler seçilir.
ç) Yol, su ve elektrik imkânları bulunan yerler seçilir.
d) Dere yatağı, dağ arası ve dik yamaç üzerinde olmamalıdır.
e) Geçici bakımevleri; hayvanların yaşamlarını olumsuz yönde etkileyecek kirletici atık veren tesisler ile
çöp döküm alanları veya atık bertaraf tesisleri üzerinde veya yakınındaki arazilere kurulmamalı ve bu konuda
2872 sayılı Kanun ve yürürlükteki ilgili mevzuat hükümleri dikkate alınır.
f) Seçilen arazi, birinci ve ikinci sınıf tarım arazisi dışında olmalı, killi ve su yoğunluğu fazla olmamalıdır.
g) Özel çevre koruma bölgelerinde yapılacak geçici bakımevleri için Özel Çevre Koruma Kurumu
Başkanlığından uygun görüş alınır.
Geçici bakımevlerinde bulunması gerekli asgarî birimler
MADDE 23 – (1) Geçici bakımevlerinde, aşağıda belirtilen yapılar hayvan sayısı ile orantılı olarak;
birbiriyle doğrudan bağlantılı olmayacak birimler halinde yapılır.
a) Birbirleriyle doğrudan bağlantılı olmayacak birimler şunlardır;
1) Her hayvan için etolojik ihtiyaçlarına göre yeterli büyüklükte kapalı ve açık bölmeler,
2) Karantina bölümü,
3) Hasta bakım bölümü,
4) Yavrulu anne bölümü,
5) Hayvan müşahede bölümü,
6) Hayvanların yiyeceklerinin hazırlandığı mutfak bölümü.
b) Hayvanların bulunduğu birimden ayrı olacak birimler şunlardır;
1) Muayene odası,
2) Ameliyat odası,
3) İşçi odası,
4) Duş, depo, tuvalet,
5) Veteriner hekim odası,
6) İdare odası.
Geçici bakımevlerinde aranacak şartlar
MADDE 24 – (1) Geçici bakımevlerinde;
a) Geçici bakımevlerinin kurulması için yürürlükteki ilgili mevzuat hükümlerine göre izin alınması,
b) Hayvanların bilhassa operasyon öncesi ve sonrasında bakımlarının yapılacağı hayvan müşahede
birimlerinin kolay temizlenebilir malzemeden yapılması,
c) Müşahede bölümlerinin bölgenin hakim rüzgarlarına zıt yönde yapılarak hastalık etkenlerinin rüzgarla
bakımevlerine taşınmasının engellenmesi,
ç) Geçici bakımevlerinde bulunan hayvanların bulunduğu birimlerin güneş alacak şekilde düzenlenmesi,
d) İdare odası, işçi odaları, duş ve tuvaletler, veteriner hekim odası, muayene odası ve ameliyat odasının
personel sağlığı açısından hayvanların bulunduğu yerden uzakta ayrı bir bölüm halinde yapılması,
e) Hayvanların bulunduğu birimlerde temizlenebilir ve dezenfekte edilebilir malzemeden yapılmış
yemliklerin ve sulukların seçilmesi ve her hayvan değişiminden önce mutlaka dezenfekte edilmesi,
f) Geçici bakımevlerinin yıkanması ve temizliği için yeterli miktarda su bulunması ve zeminin temiz
tutulması, birimler içindeki altlıkların hergün temizlenmesi ve en az beş günde bir kez dezenfekte edilmesi,
g) Hayvanların bulunduğu birimlerdeki kapılar, dışarıdan ve içeriden açılıp kapanabilecek şekilde kilit
sistemli yapılması, içeride hayvan sayısı ile orantılı olarak kolay yıkanabilen ve dezenfekte edilebilen öncelikle
plâstik malzemeden, temin edilemiyorsa ahşap malzemeden veya diğer malzemelerden ve yekpare olarak yapılmış
altlıkların bulunması,
ğ) Geçici bakımevlerinde kimyasal dezenfektan ve benzeri maddelerle yapılan temizliğin hayvanlara zarar
vermeyecek ve kalıntı bırakmayacak şekilde yapılması,
h) Geçici bakımevlerinin patojen mikroorganizmalara karşı ayda en az bir kez dezenfekte edilmesi ve Ek-3
teki Dezenfeksiyon Belgesinin geçici bakımevi sorumlusu ya da sorumlu veteriner hekim tarafından imzalanarak
iş yerine asılması,
ı) Kafeslere konulan altlıkların her hayvan değişiminden önce dezenfekte edilmesi,
i) Geçici bakımevlerinin zemininde ve tabanında idrarın birikmesine meydan vermeyecek bir eğimin
bulunması,
j) Karantina odasının her şüpheli hayvan için ayrı bölmeler şeklinde yapılması, zeminin temizlik ve
dezenfeksiyona uygun malzemelerle kaplanması, kapısının kilitli ve üzerinde gözetleme bölümünün bulunması ve
mekanik olarak havalandırılmasının sağlanması,
k) Muayene ve ameliyat odalarının hayvanın muayene ve ameliyat yapılabilmesine olanak verecek şekilde
düzenlenmesi, ayrıca gerekli alet ve ekipmanın bulundurulması,
l) Büyük hayvanlara günde en az bir öğün, yavrulara ise günde en az iki öğün yiyecek verilmesi,
yiyeceklerin günlük hazırlanması, günlük olarak tüketilmeyen yiyeceklerin uygun saklama koşullarında
saklanması, yemek artıklarıyla hayvanların beslendiği geçici bakımevlerinde yiyeceklerin günlük olarak
tüketilmesi ve gün boyunca yiyeceklerin hayvanların önünde bekletilmemesi,
m) Geçici bakımevlerinin kapasitesi dikkate alınarak, öncelikle bakıma muhtaç olan hayvanların seçilmesi,
n) Geçici bakımevlerinde çalışan tüm personelin hayvanlardan geçen hastalıklara karşı aşılanması, hayvan
bakımı, eğitimi ve hastalıkları konusunda veteriner hekim tarafından bilgilendirilmesi,
o) Bakıcı personelin özel giysi, plâstik eldiven ve çizme giymesi,
ö) Şehir şebekesine bağlı su veya bu amaca yönelik yeterli kapasitede su deposunun bulunması,
p) Su, şebeke suyu dışında başka bir kaynaktan temin ediliyorsa, suyun dezenfeksiyonu için gerekli
tedbirlerin alınması, suyun bakteriyolojik ve kimyasal analizlerinin yaptırılması, sonuçlarının saklanması ve analiz
değerlerine göre suyun kullanılması,
r) Geçici bakımevlerinde; karantina odası, hasta bakım odası, yavrulu anne odası, hayvan müşahede odası
ile ameliyat odasında uygun ısıtma ve aydınlatma sisteminin bulunması,
s) Hayvanların sürekli sıcakta ve soğukta kalmalarını önleyici tedbirlerin alınması,
ş) Hayvanlar için kulübe sistemi benimsenmiş ise hayvan kulübelerinin metal olmayan öncelikle plastikten
ya da tahtadan yapılmış olması,
t) Tellerle bölünen açık alanlarda tel delik aralıklarının hayvanların yaralanmalarını önleyecek şekilde
yapılması,
u) Geçici bakımevlerinin peyzajının yapılarak ağaçlandırılmasının sağlanması,
ü) Geçici bakımevlerinde ölen hayvanların ölüm nedeni varsa ölmeden önce yapılan tahlil, uygulanan tedavi
ve laboratuvar teşhisleri, yapılmışsa otopsi raporunun geçici bakımevi sorumlusu ya da sorumlu veteriner hekim
tarafından Ek- 2 deki Sahipsiz Hayvan Kayıt Defterine işlenerek geçici bakımevinde muhafaza edilmesi,
v) Geçici bakımevlerinde 3285 sayılı Kanuna tâbi, ihbarı mecburî bir hastalık çıkması halinde, geçici
bakımevi sorumlusu ya da sorumlu veteriner hekim tarafından durumun resmî makamlara haber verilerek
yetkililerce alınacak yasal tedbirlerin uygulanması ve uygulattırılması,
y) Geçici bakımevlerinde bulunan hayvanların talep ve sorumluluklarını üstlendiklerini taahhüt etmeleri
halinde, isteklilere verilmesi ve bu işlemlerin kayıt altına alınması,
z) Bu Yönetmeliğin 50 nci maddesine göre el konulan hayvanların belediyelere ait geçici bakımevlerinde
gerekli kontrol ve müdahaleleri yapılarak sahiplendirilinceye kadar bakımının yapılması,
aa) Geçici bakımevlerinde ticarî amaçla hayvan üretiminin yapılmaması,
bb) Geçici bakımevlerini gezmeye gelen kişilerin kafeslerde bulunan hayvanlara doğrudan temasının ve
ulaşmasının önlenmesi için gerekli tedbirlerin alınması,
cc) Geçici bakımevlerinde en az bir adet veteriner hekim ve her yüz hayvan için en az bir adet hayvan
bakıcısının bulunması,
çç) Köpeklerin konulacağı birimlere veya kafeslerine birden fazla hayvanın konulmaması ancak mecburîyet
varsa aynı mizaç ile fiziksel açıdan yapıları ve güçleri benzer hayvanların bir araya konulması ve hayvanların
birbirlerine zarar vermesinin önüne geçilmesi,
dd) Geçici bakımevlerinde özel kişi, kurum ve kuruluşlara ait hayvanlara tedavi hizmetlerinin gelirinin
geçici bakımevinde kullanılması kaydıyla ve makbuz karşılığında verilmesi,
ee) Geçici bakımevlerinde oluşacak tıbbî atıkların, 2872 sayılı Kanun ve yürürlükteki ilgili mevzuatlar
hükümleri çerçevesince bertaraf edilmesi,
ff) Hayvanların geçici bakımevi dışına çıkmasını engelleyici tedbirlerin alınması,
gg) Temizlik sularının uzaklaştırılabilmesi için yeterli eğime sahip olan toplama kanal sisteminin kurulması
ve foseptiğin belediye tarafından çekilmesinin sağlanması,
ğğ) Geçici bakımevlerinde temizlik artıklarının ve dışkılarının çöp kutusu içinde bulunan, dayanıklı ve
yırtık olmayan, ağzı bağlanabilen naylon torbalar içine konulması ve kontrollü bir atık ünitesinde yakılarak yok
edilmesi veya 2872 sayılı Kanun ve yürürlükteki ilgili mevzuat çerçevesinde bertarafının sağlanması
zorunludur.
Mobil kısırlaştırma üniteleri
MADDE 25 – (1) Mobil kısırlaştırma ünitelerinde operasyon yapılabilmesi için uygun hijyenik şartlar,
gerekli ameliyat malzemesi ve tesisat bulunur.
(2) Mobil kısırlaştırma ünitelerinde hayvanların aşılama ve kısırlaştırmaları sağlanır. Bu hayvanlardan
tedavileri uzayanlar, geçici bakımevine nakledilebilir.
(3) Mobil kısırlaştırma ünitelerinde ameliyat sonrası oluşacak tıbbî atıklar 2872 sayılı Kanun ve
yürürlükteki ilgili mevzuat çerçevesince bertaraf edilir.
Geçici bakımevlerinde hastalıkların ihbarı
MADDE 26 – (1) Geçici bakımevinden sorumlu veteriner hekim, 3285 sayılı Kanunun 4 üncü maddesine
göre Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca tespit edilen ihbarı zorunlu hastalıklar ile sebebi bilinmeyen hayvan
ölümlerinde, ölen birey hayvan sayısının toplam birey hayvan sayısına oranının % 10’a ulaşmasını müteakip, bu
durumu bir raporla en geç yirmidört saat içerisinde il müdürlüğüne bildirmekle yükümlüdür. İl müdürlüğü,
Bakanlığı ve tarım il müdürlüğünü bu durumdan ivedilikle haberdar eder.
(2) Geçici bakımevlerinde meydana gelen hastalık ve ölümlerin nedenleri tespit edilene kadar geçici
bakımevinde bulunan hayvanların sahiplendirilmesine izin verilmez.
Geçici bakımevlerinde hayvanların tecrit, dezenfeksiyonu ve ölen hayvanların bertarafı
MADDE 27 – (1) Bu konulardaki iş ve işlemler, 3285 sayılı Kanun ile 15/3/1989 tarihli ve 20109 sayılı
Resmî Gazete’de yayımlanan Hayvan Sağlığı ve Zabıtası Kanunu Yönetmeliği çerçevesinde yapılır. Zoonoz
hastalıktan ölenler yakma ünitesi olan yerlerde yakılır veya usulüne uygun olarak belirlenen yerlere kireçle
gömülür.
BEŞİNCİ KISIM
Hayvanların Ticari Amaçla Film, Benzeri Çekim ve Reklâmlarda Kullanılması
BİRİNCİ BÖLÜM
Hayvanların Ticarî Amaçla Film, Benzeri Çekim ve Reklâmlarda
Kullanılmasına İlişkin Temel Esaslar
İzin ve denetim
MADDE 28 – (1) Hayvanların ticarî amaçlı film ve benzeri çekim ile gösterilerde kullanılacakları tüm
sahneler, il müdürlüğünün iznine ve denetimine tâbidir.
(2) Senaryolar, hayvanlara eziyet edici tabloları içermeyecek ve hayvanların yaşam haklarını zedeleyen
mesajlar yer almayacak şekilde hazırlanır. Hazırlanan senaryoların il müdürlüğünce uygun görülerek izin
verilmesi halinde çekimler gerçekleştirilir.
(3) Pitbull Terrier ve Japanase Tosa gibi tehlike arz eden hayvanların reklâmını yapmak ve sergilemek
yasaktır.
Hayvan sahiplerince alınacak önlemler
MADDE 29 – (1) Her türlü ticarî amaçlı gösteri, reklâm ve benzeri film ve fotoğraf çekiminde kullanılacak
hayvanların, sağlık kontrollerinin yapılmış ve aşı programının sağlık karnesine işlenmiş olmalıdır.
(2) Hayvan sahipleri, film ve benzeri çekimlerde kullanılacak hayvanlarının, çevreye ve insanlara
verecekleri zararı önlemek için gerekli her türlü tedbiri almakla yükümlüdür.
Çekim ve benzeri faaliyetlerde uyulması gereken hususlar
MADDE 30 – (1) Çekim ve benzeri faaliyetlerde aşağıdaki hususlara uyulur;
a) Hayvanlar, şiddet içeren reklâm ve filmlerde kullanılmaz,
b) Hayvanlar, etolojik özelliklerine aykırı davranışlara zorlanmaz,
c) Reklâm ve film çekimi sırasında hayvanın görevini yapması için sağlığına zararlı yiyecekler verilmez,
ç) Sağlık nedenleri ile gerekli olmadıkça, bir hayvana zor kullanarak yem yedirilmez, acı, ıstırap ya da zarar
veren yiyecekler ile alkollü içki, sigara, uyuşturucu ve bunun gibi bağımlılık yapan yiyecek veya içecekler ile
doping etkisi yapan kimyasal maddeler verilmez,
d) Hayvanların film çekimi ve reklâm için kullanılması esnasında, yorulduğu ve strese girdiği görülürse
çalışmaya ara verilir,
e) Reklâm, film ve fotoğraf çekimi sırasında hayvanların sakatlanmasına, yaralanmasına ve ölümüne sebep
olabilecek yöntemler kullanılmaz,
(2) Bu amaçla kullanılacak hayvanlarla ilgili olarak kişi/kurum/kuruluşlar; hayvanlar için gerekli anatomik,
fizyolojik, psikolojik ve davranış karakterleri ile ilgili önlemleri alır ve onların temel barınma ihtiyaçlarını
sağlayacak asgarî alanları tahsis eder,
(3) Reklâm, film ve fotoğraf çekimi gibi faaliyetlerin yapılması sırasında sahipli hayvanlar sahiplerinin,
sahipsiz hayvanlar ise film ve fotoğraf çekimi sırasında veteriner hekimin gözetiminde bulundurulur.
ALTINCI KISIM
Hayvanların Öldürülmesi ile İlgili Usul ve Esaslar
BİRİNCİ BÖLÜM
Öldürme Yöntemleri
Öldürme yöntemi
MADDE 31 – (1) Kanunî istisnalar ile tıbbî ve bilimsel gerekçeler ve gıda amaçlı olmayan, veteriner
hekimce tespit edilen insan ve çevre sağlığına yönelen önlenemez tehditler bulunan hayvanlardan öldürülmesine
karar verilenlerin öldürme işlemi, hayvanlara en az acı veren ilaçlarla, veteriner hekim tarafından uygun bir yöntem
ve anestezi dozu verilmek suretiyle gerçekleştirilecektir. Veteriner hekim kararıyla tespit edilen durumlarda
yapılacak öldürme işlemi, şuur kaybı ve ölümü hemen gerçekleştirilip, derin genel anestezi ile başlayarak, kesin
ve mutlak ölümle sonuçlandırılır.
(2) İnsan ve hayvan sağlığı açısından tehlike oluşturacak hastalığa yakalanmış ve tedavisi mümkün olmayan
zorunlu olarak öldürülmesi gereken hayvanlar için, 3285 sayılı Kanun hükümleri uygulanır.
Hayvanların öldürülmesinde istisnalar
MADDE 32 – (1) Bu Yönetmeliğin 31 inci maddesinde sayılan durumların dışında yavrulama, gebelik ve
süt anneliği dönemlerinde hayvanlar öldürülmez.
Yasaklanan öldürme yöntemleri
MADDE 33 – (1) Yasaklanan öldürme yöntemleri şunlardır:
a) Bu Yönetmeliğin 31 inci maddesindeki etkileri sağlasa bile dozu ve uygulaması kontrol edilemeyen
herhangi bir zehirli madde veya ilaç kullanımı yöntemi.
b) Ani şuur kaybı meydana getirmeden yapılan elektrikli öldürme yöntemi.
c) Veteriner hekim tarafından gerekli görülmedikçe ateşli silahlarla öldürme yöntemi.
ç) Derin anestezi kullanılmasına rağmen ölümün gerçekleşmemesi durumunda boğma veya nefessiz
kalmasına neden olacak yöntemler.
İKİNCİ BÖLÜM
Ölen Hayvanların Bertarafı
Ölen hayvanların bertarafı
MADDE 34 – (1) Öldürme işleminden sorumlu kişi, hayvanın kesin olarak öldüğünden emin olduktan
sonra hayvanın ölüsünü usulüne uygun olarak bertaraf etmekle yükümlüdür.
(2) Öldürme işleminden sorumlu kişi ve kuruluşlar tarafından, ölen hayvanlar, derin çukur kazılarak
gömülür ve üzeri sıkıştırılmış toprak ile kapatılır veya yakma ünitesinde yakılır. 3285 sayılı Kanuna göre,
enfeksiyon geçirmiş ve zoonoz hastalıktan ölen hayvanlar, yakma ünitesi olan yerlerde yakılır veya usulüne uygun
derin çukurlara üzerlerine kireç dökülerek gömülür.
(3) Ölen veya öldürülen hayvanlar için, öldürme işlemi ilgili yerel yönetimler tarafından bir tutanakla tespit
edilerek bilgi ve belgeler kurum düzeyinde, en az iki yıl muhafaza edilir.
YEDİNCİ KISIM
İl Hayvan Koruma Kurulları Çalışma Usul ve Esasları
BİRİNCİ BÖLÜM
Kuruluş
Kurulun kuruluşu
MADDE 35 – (1) İl hayvan koruma kurulu, her ilde valinin başkanlığında;
a) Büyükşehir belediyesi olan illerde, büyükşehir belediye başkanları,
b) Büyükşehire bağlı ilçe belediye başkanları,
c) Büyükşehir olmayan illerde belediye başkanları,
ç) İl çevre ve orman müdürü,
d) İl tarım müdürü,
e) İl sağlık müdürü,
f) İl milli eğitim müdürü,
g) İl müftüsü,
ğ) Büyükşehir belediyesi olan illerde büyükşehir belediyesi veteriner işleri müdürü,
h) Büyükşehir olmayan illerde ise il belediye veteriner işleri müdürü,
ı) Veteriner fakülteleri olan yerlerde, fakülte temsilcisi,
i) Münhasıran hayvanları koruma ile ilgili faaliyet gösteren gönüllü kuruluşlardan valilik takdiri ile
seçilecek en çok iki temsilci,
j) İl veya bölge veteriner hekimler odasından bir temsilciden oluşur.
(2) Kurul başkanı, gerekli gördüğü durumlarda konuyla ilgili olarak görüş ve önerilerini almak üzere diğer
kurum ve kuruluşlardan yetkili isteyebilir. İllerde temsilciliği bulunmayan kuruluş var ise, il hayvan koruma
kurulları diğer üyelerden oluşur. Kurul, çalışmalarının sonucunu, önemli strateji, uygulama ve görüşleri Genel
Müdürlüğe bildirir. Kurul, kurul başkanı tarafından toplantıya çağrılır.
(3) Kurulun sekreterya hizmetleri il müdürlüğü tarafından yürütülür.
İKİNCİ BÖLÜM
Çalışma Esasları ve İlan
Toplantı usulü
MADDE 36 – (1) Kurul üç ayda bir başkanın çağrısı üzerine, üyelerin en az üçte iki çoğunluğuyla toplanır.
Gerektiğinde olağanüstü toplantılar yapılabilir.
Toplantı gündemi
MADDE 37 – (1) Kurulun sekreteryasını il müdürlüğü yürütür.
(2) Kurulun toplantı gündemi, kurul sekreteryası tarafından hazırlanır ve başkan tarafından onaylanır. Kurul
üyeleri, sonraki ayın gündemiyle ilgili önerilerde bulunabilirler. Ancak, gündemin son şekli başkan tarafından
belirlenir. Gündemde yer alan konular hakkında, başkanlıkça gerekli görülmesi halinde, ilde bulunan
üniversitelerin ilgili bölüm öğretim üyeleri, ilgili diğer kurum ve kuruluşların temsilcileri toplantıya davet edilerek
gündemdeki konu ile ilgili görüşleri alınır veya yazılı görüş bildirmesi istenir.
(3) Yazılı görüşler değerlendirilmek üzere kurul üyelerine gönderilir.
(4) Gündem konuları, başkanın onayından sonra, kurul üyelerine, toplantı gününden en az üç gün önce
bildirilir.
Kurul kararları
MADDE 38 – (1) Kurul kararları, sekreteryanın başlıklı karar kağıtlarına yazılır. Karar numaraları sürekli
ve her karara bir numara vermek suretiyle düzenlenir. Yıl değişse de mükerrer karar numarası verilemez. Kararlar,
başkan ve üyelerce imzalanır.
(2) Kararların tek bir sayfadan fazla olması halinde, diğer sayfalar da başlıklı karar kağıtlarına yazılır ve
kararın bittiği sayfanın sonu, başkan ve üyelerce imzalanır. Mümkün olmadığı takdirde, bir karar tutanağı
oluşturularak başkan ve üyeler tarafından imzalanır. Diğer sayfaların alt kısmında bırakılan iki aralık boşluk ise
başkan ve üyelerce paraflanır.
(3) Kararlar toplantıya katılanların oy çokluğuyla alınır. Oyların eşitliği halinde başkanın kullandığı oy
yönünde çoğunluk sağlanmış sayılır. Üyeler çekimser oy kullanamazlar. Kurul üyelerince, karşı oy kullanılan
kararlar karşı oy yazılarak imzalanır. Karşı oy gerekçeleri, ayrıca sahiplerince yazı ile belirtilerek dosyasında
saklanmak üzere sekreteryaya teslim edilir.
(4) Kurul kararlarına ilişkin olarak kabul edilen proje, program, harita, plan, rapor ve benzeri belgelerin bir
takımı Başkan ve üyelerce imzalanarak dosyasında saklanır.
(5) Kurul kararları;
a) Yıllar itibariyle ve desimal sisteme göre dosyalanarak saklanır.
b) Kanun, tüzük ve yönetmeliklere aykırı olamaz.
c) On gün içerisinde Bakanlığa gönderilir.
İlân
MADDE 39 – (1) Alınan kurul kararları toplantı tarihinden itibaren bir hafta içerisinde, valilik ilân
panosunda en az beş işgünü süreyle ilân edilir.
SEKİZİNCİ KISIM
Denetim ve İzlemeye İlişkin Usul ve Esaslar
BİRİNCİ BÖLÜM
Denetime Tâbi Kurum, Kuruluş, İşletmeler, Gerçek ve
Tüzel Kişiler ve Yükümlülükleri
Denetime tabi kurum, kuruluş, işletmeler, gerçek ve tüzel kişiler
MADDE 40 – (1) 5199 sayılı Kanun kapsamında denetime tabi olan kurum, kuruluş, işletmeler, gerçek ve
tüzel kişiler aşağıda belirtilmiştir:
a) Ev ve süs hayvanı satışını yapan işletmeler.
b) Geçici hayvan bakımevleri, hayvan konuk evleri, hayvanların bakıldığı pansiyon ve oteller.
c) Hayvan müşahede yerleri, hastaneler, klinik ve poliklinikler.
ç) Ev ve süs hayvanı üretim tesisleri.
d) Hayvan eğitim yerleri.
e) Hayvanat bahçeleri ve doğa parkları.
f) Evinde, işyerinde veya arazisinde hayvan besleyen kişi veya kişiler.
g) Kurban satış ve kesim yerleri.
Denetime tâbi kurum, kuruluş, işletmeler, gerçek ve tüzel kişilerin yükümlülükleri
MADDE 41 – (1) Bu Yönetmeliğin 40 ıncı maddesi kapsamında denetime tâbi olanların yükümlükleri
şunlardır;
a) Denetim sırasında, denetim elemanı ile birlikte; Ek-6 daki İzleme ve Denetleme Formunun sağlıklı bir
şekilde düzenlenmesini sağlamak,
b) Denetim elemanının, denetim işlemini güvenli bir şekilde yapmasını ve denetim sırasında gerekli görülen
her türlü personel, ulaştırma gibi imkânları sağlamak,
c) Denetim sırasında istenilen bilgi ve belgeleri eksiksiz olarak vermek,
ç) Denetim sırasında istenilen bilgi ve belgelerin sunulamaması halinde, azami onbeş gün içinde gerekli
bilgi ve belgeleri il müdürlüğüne sunmak.
İKİNCİ BÖLÜM
Denetime İlişkin Usul ve Esaslar
Yetkili birim
MADDE 42 – (1) 5199 sayılı Kanun ve bu Yönetmelik hükümlerine uyulup uyulmadığını denetleme yetkisi
Bakanlığa aittir. Bakanlık bu yetkisini gerektiğinde mahallin en büyük mülkî amirine devredebilir. Bakanlığın
yetkisini devretmesi halinde, mahallin en büyük mülkî amiri il bünyesinde veya mevcut değilse başka illerden
veya kurumlardan hayvanların korunması konusunda uzman personeli de denetim ile görevlendirebilir. Bakanlık,
merkez teşkilatı ilgili birim personelini de denetim ile görevlendirebilir.
İşletme bilgi formu
MADDE 43 – (1) Bu Yönetmeliğin 40 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (f) bendinde sayılanların dışındaki
kurum, kuruluş ve işletmeler, denetim sırasında Ek-7 deki İşletme Bilgi Formunu yetkili denetim elemanlarına
gösterir.
(2) Ek-7 deki İşletme Bilgi Formu, iki nüsha olarak doldurulur. Bir nüshası işletmede, ikinci nüshası ise il
müdürlüğünde muhafaza edilir.
(3) Ek-7 deki İşletme Bilgi Formlarındaki bilgiler; Bakanlıkça yapılacak denetim, izleme, istatistik ve
envanter çalışmalarında kullanılmak üzere, denetime ve idari para cezası vermeye yetkili makam veya merci
tarafından muhafaza edilir.
Yıllık denetim ve izleme programı
MADDE 44 – (1) Yıllık denetim ve izleme programı, denetime ve idari para cezası vermeye yetkili makam
veya merci tarafından; bir önceki yılın Aralık ayında hazırlanır.
(2) Bu programla; yıl içinde denetlenecek ve izlenecek kurum, kuruluş ve işletmelerde yapılacak denetim
sıklığı ve denetimde görevlendirilecek personel ile personel arasındaki görev bölümü belirlenir.
Bildirim
MADDE 45 – (1) Yıllık denetim ve izleme programına alınan kurum, kuruluş ve işletmelere, yıllık denetim
programına alındıkları denetime ve idari para cezası vermeye yetkili makam veya merci tarafından yazılı olarak
bildirilir. İhbar ve şikâyet gibi durumlar ile mahallin en büyük mülkî amirinin ve Bakanlığın program dışı denetime
gerek gördüğü hallerde, bildirim yapılması zorunlu değildir.
Kimlik kartı
MADDE 46 – (1) Denetimle görevlendirilen personele, Bakanlık merkez ve taşra teşkilatı veya mahallin
en büyük mülkî amiri tarafından onaylanmış görevli kimlik kartı verilir. Bakanlık personeli görevli kimlik kartı
olmaksızın genel müdürlük onayı ile denetim yapabilir. Denetim elemanları yaptıkları denetimler sırasında, kimlik
kartlarını veya görevlendirme onaylarını; kurum, kuruluş, işletme, gerçek ve tüzel kişilere göstermek zorundadır.
Denetim görevinden herhangi bir nedenle ayrılanların kimlik kartları geri alınır.
İzleme-denetleme formu
MADDE 47 – (1) Bakanlık merkez ve taşra teşkilatı veya mahallin en büyük mülkî amirince görevlendirilen
denetim elemanları, denetimler sırasında Ek-6 daki İzleme-Denetleme Formunu düzenler. Bu formlar denetime ve
idari para cezası vermeye yetkili makam veya merci tarafından muhafaza edilir.
Denetim tutanağı
MADDE 48 – (1) Bakanlık veya mahallin en büyük mülkî amirince görevlendirilen denetim elemanları,
denetimin bitiminde; denetim tutanağını iki nüsha halinde hazırlar. Tutanağın bir nüshası ilgilide, diğer nüshası
ise denetime ve idari para cezası vermeye yetkili makam veya merci tarafından muhafaza edilir.
Hayvan hakları ihlali tutanağı
MADDE 49 – (1) Bakanlık veya mahallin en büyük mülkî amirince görevlendirilen denetim elemanlarınca
yapılan denetim sonucunda; 5199 sayılı Kanunda belirtilen fiillere aykırılık tespit edilmesi durumunda, Ek-8 deki
Hayvan Hakları İhlali Tutanağı düzenlenir.
El koyma
MADDE 50 – (1) Denetim sonunda; 5199 sayılı Kanuna aykırı hareket eden ve bu suretle bulundurduğu
hayvanların bakımını ciddi şekilde ihmal ettiği ya da onlara ağrı, acı veya zarar verdiği denetim elemanlarınca
tespit edilen kişilerin hayvanlarına, denetime ve idarî para cezası vermeye yetkili makam veya merci tarafından el
konulur. Denetime ve idarî para cezası vermeye yetkili makam veya merci, yerel yönetimlerle işbirliği yaparak
söz konusu hayvanların yeniden sahiplendirilmesini ya da koruma altına alınmasını sağlar.
DOKUZUNCU KISIM
Ödeneğin Kullanılmasına İlişkin Usul ve Esaslar
BİRİNCİ BÖLÜM
Desteklenecek Kurum ve Kuruluş ile Faaliyetlere İlişkin Usul ve Esaslar
Desteklenecek kurum ve kuruluş
MADDE 51 – (1) 5199 sayılı Kanun hükümleri gereğince Bakanlık bütçesine konan ödenekten bu
Yönetmelik kapsamında yapılacak iş ve işlemlere ilişkin desteklemelerden il özel idareleri ve yerel yönetimler
yararlanır.
(2) Bu Yönetmeliğin 52 nci maddesi kapsamında belirlenen desteklenecek faaliyetlere verilecek ödenek,
Bakanlığın Onayıyla Bakanlık bütçesine konulacak ödeneklerden bütçe imkânları dahilinde verilir.
Desteklenecek faaliyetler
MADDE 52 – (1) Geçici bakımevleri kapsamında ödeneğin kullanımına ilişkin desteklenecek olan
faaliyetler;
a) Kurulmuş ve kurulacak olan geçici bakımevlerinde; ameliyathane, hasta ve yavru bakım bölümü ile
karantina ve hayvan müşahede bölümlerine alınacak alet ve ekipmanların,
b) Geçici bakımevinin dezenfeksiyonunda kullanılacak olan her türlü alet ve ekipmanların,
c) Geçici bakımevine getirilen hayvanların tıbbî müdahaleleri için gerekli olan ilaçlar ve malzemelerin,
ç) Geçici bakımevlerine getirilecek olan hayvanların yakalanması sırasında kullanılacak olan malzemelerin
satın alınmasıdır.
Müracaat ve izin işlemleri
MADDE 53 – (1) Bu Yönetmeliğin 52 nci maddesindeki desteklenen faaliyetler kapsamında hazırlanan
maliyet hesabı ile ilgili her bir faaliyet için ayrıntılı raporlar il özel idareleri ve yerel yönetimler tarafından mahallin
en büyük mülki amirine sunulur. Uygun görülen rapor il hayvan koruma kurulunda da görüşüldükten sonra uygun
görülmesi halinde bir raporla Bakanlığa gönderilir. Bakanlığın Onayını müteakip; ilgili il özel idareleri ve yerel
yönetimlere ödenmek üzere Bakanlık bütçesinden ilgili il müdürlüğüne aktarılan bu ödenek il müdürlüğünce ilgili
il özel idareleri ve yerel yönetimlere ödenir.
ONUNCU KISIM
İdari Para Cezalarında Kullanılacak Makbuzların Şekli, Dağıtımı,
Kontrolü ile İlgili Usul ve Esaslar, Geçici ve Son Hükümler
BİRİNCİ BÖLÜM
Hayvan Hakları İhlali Tutanağı ve Makbuz Düzenlenmesinde Yetki
Hayvan hakları ihlali tutanağı düzenleyecek personel
MADDE 54 – (1) 5199 sayılı Kanunun 28 inci maddesinde öngörülen idarî para cezaları, Bakanlık
tarafından verilir. Bakanlık, idarî para cezası verme yetkisini, Kanunun 17 nci maddesi çerçevesinde, mahallin
en büyük mülkî amirine devredebilir. 5199 sayılı Kanunun ilgili hükümleri çerçevesinde mahallin en büyük mülkî
amirince görevlendirilen denetim elemanları ile Bakanlık merkez ve taşra teşkilatı denetim elemanlarınca, 5199
sayılı Kanunda belirtilen fiillerin işlenmesini müteakip fiilleri işleyenler hakkında bir tutanak düzenlenir.
İdari para cezası kesilmesine ilişkin hazırlanan belgeler
MADDE 55 – (1) Ek-8 deki Hayvan Hakları İhlali Tutanağı Bakanlıkça seri numaralı olarak bastırılır ve
seri numaraları ile miktarları belirtilerek il müdürlüklerine dağıtılır. Bakanlıkça gönderilen hayvan hakları ihlali
tutanağı il müdürlüklerince seri numaraları ve miktarları belirtilmek ve kullanıldıkça yenisi verilmek üzere
görevlendirilmiş denetim elemanlarına zimmetle teslim edilir. Ek -9 daki Makbuz, il müdürlüğünce, kullanıldıkça
yenisi verilmek üzere seri numaraları ve miktarları da belirtilerek, yetkili kılınmış mal sandığına teslim edilir.
İKİNCİ BÖLÜM
Makbuz ve Hayvan Hakları İhlali Tutanağının Düzenlenmesine
Dair Usul ve Esaslar
Hayvan hakları ihlali tutanağının düzenlenmesi
MADDE 56 – (1) Görevlendirilmiş denetim elemanları tarafından yapılan denetim sonucunda, 5199 sayılı
Kanunda kabahat sayılan fiillerin tespiti halinde Ek-8 deki Hayvan Hakları İhlali Tutanağı, üç nüsha halinde
düzenlenir. Tutanakların her nüshası arasına, mutlaka karbon kağıdı konularak, sabit, mürekkepli veya tükenmez
kalemle tam ve eksiksiz doldurularak, tutanağı düzenleyenlerin her biri tarafından imzalanır.
Hayvan hakları ihlali tutanağı ve makbuzların teslimi ve iadesi
MADDE 57 – (1) Görevlendirilen denetim elemanlarınca yapılan denetim sonucunda, Kanuna aykırılık
tespit edilmesi durumunda, üç nüsha halinde Ek-8 deki Hayvan Hakları İhlali Tutanağı düzenlenir. Bu tutanağı
müteakip ilgili hakkında uygulanacak idarî yaptırım kararı, Bakanlık merkez ve taşra teşkilatının veya yetki devri
halinde mahallin en büyük mülkî amirinin onayı alındıktan sonra üç nüsha halinde düzenlenir. İdarî yaptırım
kararında bu karara karşı başvurulabilecek merci, kanuni yollar ve başvuru süresi açık bir şekilde belirtilir. Bu
kararda ayrıca, 30/3/2005 tarihli ve 5326 sayılı Kabahatler Kanununun 17 nci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca
ilk taksidi peşin olmak üzere bir yıl içinde dört eşit taksitle ödeme kolaylığı sağlanması talep edildiği taktirde bu
talebin değerlendirebileceği ve aynı Kanunun 17 nci maddesinin altıncı fıkrası uyarınca kanun yoluna
başvurmadan önce ödeme yapılması halinde idarî para cezasının dörtte üçünün tahsil edileceği hususlarına da yer
verilir. Söz konusu kararın üçüncü nüshası, Ek-8 deki Hayvan Hakları İhlali Tutanağı ile birlikte 11/2/1959 tarihli
ve 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümleri uyarınca ilgiliye iadeli taahhütlü olarak tebliğ edilir. Kararın ikinci
nüshası idarî yaptırım kararı veren mercide muhafaza edilir.
Birinci nüshası ise Ek-9 daki Makbuz karşılığında, para cezası almaya yetkili olan mal sandığına
gönderilerek, öngörülen idari para cezasının tahsili istenir. Tutanak düzenlenmesi sırasında, ilgilinin olay
mahallinde bulunmaması halinde tebliğ edilecek idari para cezasına ilişkin karara tutanak eklenir.
Makbuzların düzenlenmesi
MADDE 58 – (1) 5199 sayılı Kanunda belirtilen fiilleri işleyenlere verilecek cezalarda düzenlenecek
makbuzlar, kendinden karbonlu olmak üzere üç nüshadır.
Makbuzların şekli
MADDE 59 – (1) Makbuzlar üzerinde;
a) Seri ve kayıt numarası,
b) Yer ve tarih kayıtları için ayrılmış bölümler,
c) İdari para cezası kesilen;
1) Gerçek kişi ise adı soyadı, mesleği, adresi, vergi numarası, baba adı, ana adı, doğum tarihi ve yeri,
2) Tüzel kişi ise unvanı, vergi dairesi, adresi, kanunî temsilcisinin adı-soyadı, görevi ve vergi kimlik
numarası.
ç) İdari para cezasının nedeni, miktarı ve yasal dayanağı,
d) İdari para cezasını veren kurum,
e) Tahsil edilecek paranın tutarını yazıyla gösterir bölüm,
f) Düzenleyenin adı-soyadı, unvanı ve imza yeri
bulunur.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Geçici ve Son Hükümler
Eğitim sertifikası
GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Mevcut ev ve süs hayvanı satan kişiler, bu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesini
müteakip bir yıl içinde eğitime katılarak sertifika alır.
Mevcut geçici özel bakımevlerinin durumu
GEÇİCİ MADDE 2 – (1) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren her özel geçici bakımevi,
geçici bakımevi sorumlusunu belirleyerek altı ay içerisinde bulunduğu yerdeki il müdürlüğüne bildirir.
(2) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce açılmış olan özel geçici bakımevleri, bu Yönetmeliğin
yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı ay içinde bulundukları yerdeki il müdürlüğüne bildirimde bulunurlar ve bir
yıl içerisinde de bu Yönetmeliğin 23 üncü maddesinde belirtilen ameliyat odası ve veteriner hekim odası ile 24
üncü maddenin (cc) fıkrası dışındaki kriterleri sağlar.
Mevcut geçici belediye bakımevlerinin durumu
GEÇİCİ MADDE 3 – (1) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce açılmış olan belediyeye ait
geçici bakımevleri hayvanların bakımına devam eder. Ancak, bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren
bir yıl içinde bu Yönetmeliğin 20 nci, 21 inci ve 22 nci maddelerindeki şartları uygun hale getirirler.
Yürürlük
MADDE 60 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 61 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Çevre ve Orman Bakanı yürütür.
Ek-1
SAHİPLİ HAYVAN KAYIT DEFTERİ
Sıra
No
Hayvanın
Türü
Irkı
Cinsi Yaşı Cinsiyeti Sahibinin Adı, Adresi Aşı türü, adı Yapılma
Tarihi
Kısırlaştırma
ve İşaretleme Yapılan
tedavi
Gebelik
durumu
Sahiplendirilme
tarihi
Ek-2
SAHİPSİZ HAYVAN KAYIT DEFTERİ
Sıra
No
Hayvanın
Türü Irkı Yaşı Cinsiyeti Davranış
şekli
Geldiği/Alındığı
Yerin Adresi/
Sahibinin Adı,
Adresi
Geçici
bakımevine
Geldiği
Tarih
Yapılan
Tedavi
Gebelik
Durumu
Kısırlaştırma
ve İşaretleme
Aşı İsmi ve
Yapılma
Tarihi
Sahiplendirme
Tarihi
Alındığı
Yere Bırakıldığı
Tarih
Ölüm Nedeni varsa
Otopsi rapor
sonucu
Diğer
Hususlar
Ek-3
DEZENFEKSİYON BELGESİ
Dezenfeksiyonda kullanılan maddenin adı : ………………..………………..
Dezenfeksiyonda kullanılan maddenin miktarı : ………………………………….
Dezenfeksiyon yöntemi : …………………………………
Dezenfeksiyonun yapıldığı tarih : …………………………………
Bir önceki dezenfeksiyon tarihi : …………………………………
Geçici bakımevi sorumlusu Sorumlu Veteriner Hekim
Adı – Soyadı Adı- Soyadı
Diploma no
Tarih – İmza Tarih – İmza
Ek-4
SAHİPSİZ HAYVAN EDİNME FORMU
Sahipsiz hayvan edinmek isteyenin bilgileri : Konut Bilgileri :
Adı soyadı : ………………………… Apartman Dairesi (*) : ……
Yaşı : …………….……………………… Müstakil : ……
Mesleği : …………………………………… Çiftlik : ……
İş – Ev Telefon no : ……………………………………………………………………………
İş – Ev Adresi : …………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………..
Sahiplenme şartları: Sahipsiz hayvan edinmek isteyen kişi ya da kuruluş ona yasalar çerçevesinde uygun ortam ve şekilde
bakmayı taahhüt eder. Hayvanı sahiplendikten sonra ilgili belediyeye kaydını 7 gün içinde yaptırır. Taahhütün yerine getirilmediği il müdürlüğünce tespit edildiğinde sahiplenme şartları ortadan kalkar, il müdürlüğünce hayvana el konulur ve uygun
bir yere gönderilmesi sağlanır. Sahiplenilen hayvan kaçtığında ya da kaybolduğunda hayvan sahibi tarafından 7 gün içinde
ilgili belediyeye ve hayvanın sahiplenildiği birime bildirilecektir. Sahiplenilen hayvanın ölmesi durumunda bir veteriner
hekim tarafından verilen ölüm raporu, hayvana ait bilgi ve belgeler ilgili belediyeye teslim edilecektir. Ayrıca hayvanın
sahiplenildiği birime de bilgi verilecektir.
Hayvana ait bilgiler :
Tür : ……………………………………………………………..
Irk : ……………………………………………………………..
Eşkal : ……………………………………………………………..
Cinsiyet : ……………………………………………………………..
Yaş : ……………………………………………………………..
Aşıları : ……………………………………………………………..
İşaretleme /
mikroçip no : ..……………………………………………………………
Diğer bilgiler : …………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………
Hayvanı Sahiplenen kişinin Geçici bakımevi Sorumlusu Sorumlu Veteriner Hekim
Adı soyadı Adı – Soyadı Adı – Soyadı
Diploma no
Tarih – İmza Tarih – İmza Tarih – İmza
Hayvanı sahiplenen kuruluşun adı
Yetkili – İmza
Ek-5
KAYIT BELGESI
KISIRLAŞTIRILAN TEHLİKELİ HAYVANLARA AİT KAYIT BELGESİ
…………………………………………………..’a ait …………………………………………………………….. ırkı, dişi erkek ……….
yaşındaki kuduz ve karma aşıları yapılmış köpeğin, sağlık belgesi ile kısırlaştırıldığına dair belgeleri tarafımıza ibraz edilmiş olup,
kısırlaştırıldığı İl Müdürlüğümüzce …../…./200. tarihinde kayıt altına alınarak iş bu belge düzenlenmiştir.
İl Müdürü
İmza
Ek-6
İZLEME-DENETLEME FORMU
………………………………. VALİLİĞİ
İL ÇEVRE VE ORMAN MÜDÜRLÜĞÜ
1) İŞLETME SAHİBİ
Adı-Soyadı/ Ticarî Ünvanı : ……………………………………………………………….
Telefon Numarası : ……………………………………………………………….
E-Mail Adresi : ……………………………………………………………….
Adresi : ……………………………………………………………….
Faks Numarası : ……………………………………………………………….
Vergi Numarası : ……………………………………………………………….
2)İŞLETMENİN KURULDUĞU
Tarih :
Adres :
İşletmenin Mevcut Durumu : İşletme İnşaat
3)DENETLEME TARİHİ : …. / .… / 200 .
4)İŞLETMENİN TÜRÜ
5)İŞLETMEDEKİ HAYVANLARLA İLGİLİ DURUMLAR
a) İşletme bünyesinde bulunan hayvan türleri : ………………………………………
b) Birey hayvan sayısı (adet) (dişi-erkek) : ………………………………………
c) Menşei : ………………………………………
ç) Kısırlaştırılmış hayvan sayısı : ………………………………………
d) Ölüm olayı varsa nedeni : ………………………………………
e) Mikroçiplendirilmiş hayvan sayısı : …………………………………….
f) Üretim yapılıp yapılmadığı : …………………………………….
g) İşletmedeki hayvanların kayıt defteri var mı? : …………………………………….
6)GEÇİCİ BAKIMEVİ İLE İLGİLİ DURUMLAR
(Geçici bakımevi kriterlerine uygun olup olmadığının incelenmesi)
………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………….
7)SOSYAL TESİSLERLE İLGİLİ DURUMLAR
a) Çalışan personel sayısı ……………………………….
b) Evsel atıklarınız, belediye tarafından toplanıyor mu? Toplanıyorsa sıklığı nedir? Toplanmıyorsa bertaraf şekliniz
nasıl?
………………………………………………………………………………………………….
c) İşletmenizden ne tür atıklar çıkmakta ve bertaraf şekliniz nasıl olmaktadır?
………………………………………………………………………………………………….
ç) İşletmenizde dezenfeksiyon işlemleri ne sıklıkla ve nasıl yapılmaktadır?
………………………………………………………………………………………………….
8)SORUMLU VETERİNER HEKİM
Adı Soyadı: …………………………………………………..
9) İŞLETME SATIŞ YERİ İSE EĞİTİM SERTİFİKASININ ;
Alındığı Kurum : …………………………………..
Tarihi : …….. / …… / 200 .
Ek-7
İŞLETME BİLGİ FORMU
……………………… İL ÇEVRE VE ORMAN MÜDÜRLÜĞÜNE
1) İŞLETME SAHİBİ
Adı-Soyadı/ Ticarî Ünvanı : ……………………………………………………………….
Telefon Numarası : ……………………………………………………………….
E-Mail Adresi : ……………………………………………………………….
Adresi : ……………………………………………………………….
Faks Numarası : ……………………………………………………………….
Vergi Numarası : ……………………………………………………………….
2)İŞLETMENİN KURULDUĞU:
Tarih : … / … / 200 .
Adres : ……………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………….
3) İŞLETMENİN TÜRÜ
vi
Diğer
4) İŞLETMEDE BULUNDURULAN HAYVAN TÜRLERİ VE SAYILARI
……….………………………………………………………………………………………….
………….……………………………………………………………………………………….
5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu ve buna istinaden çıkarılan Yönetmelik kapsamındaki hükümlere uyacağımı taahhüt
ediyorum.
İŞLETME SAHİBİ*
Adı-Soyadı
İmza-Tarih
(*) İşletme sahibi tüzel kişilik ise imza yetkisi olan kişi/kişilerce imzalanmalıdır.
Ek-8
HAYVAN HAKLARI İHLALİ TUTANAĞI Seri No :
Sıra No :
Tarih :
Adı – Soyadı
Unvanı Adresi
T.C Kimlik No
Vergi Kimlik No
Fiilin oluştuğu yer
Tarih
El Konulan Hayvanlar
Cinsi Adet Açıklama
5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanununun………………………….. maddesi’nde yer alan hükme aykırı olarak
…………………………………………………………………………………………………………………………………..
Fiili işlediginiz tespit edilmistir. Bu nedenle hakkınızda 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu’nun 28 inci maddesi’nin
……fıkrasının…….. bendine gore………………………………….
tutarında idarî para cezası kesilmesi gerektiği aşağıda adı – soyadı ve imzaları bulunan denetim elemanları tarafından belirlenmiştir.
Bahse konu idari para cezasının, idari yaptırım kararının tarafınıza tebliğinden itibaren 30 gün içinde Mal Sandığına ödemeniz
gerekmektedir.
Ödemediğiniz takdirde idari para cezası 6183 sayılı Amme Alacakları Tahsil Usulü Hakkında Kanun Hükümleri’ne göre tahsil
edilecektir. İdarî para cezalarına karşı, idarî yaptırım kararının tebliği tarihinden itibaren en geç 15 gün içerisinde yetkili
Sulh Ceza Mahkemesi’ne itiraz hakkınız bulunmaktadır
Tutanağı Düzenleyen
Denetim Elemanı
Adı – Soyadı /Unvanı Adı – Soyadı /Unvanı
İmza İmza
Hakkında Tutanak
Tanzim Edilen Kişi*
Adı – Soyadı / Unvanı
İmza
İfadesi :
* Kabahatlı tebellüğ etmedigi takdirde, bu durum denetim elemanları tarafından belirtilerek imzalanacaktır.
Not : İfadenin daha uzun olması halinde başka bir kağıda devam edilecektir.
Ek-9
MAKBUZ
Vergi Dairesi
Adresi
Yasal Dayanağı 5199 Sayılı Hayvanları Koruma Kanunu’nun 28. Maddesi
Nedeni
Fiilin İşlendiği Yer
Tarih ve Saat
Cezanın Miktarı (Yazıyla)
Ödeneceği Kuruluş ………………………………………… Mal Sandığı
İDARİ PARA CEZASINA İTİRAZ MERCİİ
SON İTİRAZ TARİHİ
Adresi
İdari Para
Cezasının
İdari Para Cezasını Veren Kurum